Michał Dondzik, Krzysztof Jajko, Emil Sowiński, Elementarz Wytwórni Filmów Oświatowych, Wytwórnia Filmów Oświatowych, Łódż 2018.
Idea książki „Elementarz Wytwórni Filmów Oświatowych” wyrasta z podzielanego przez jej autorów przekonania, iż poznawcze odkrycie w dziedzinie filmoznawstwa niekoniecznie musi być tożsame z opisywaniem fenomenu zupełnie nieznanego. Kluczowe znaczenie dla wytworzenia nowej, a zarazem wartościowej wiedzy ma raczej zastosowanie kompleksowej procedury badawczej, a także sięgnięcie po pomijane wcześniej materiały źródłowe oraz zasoby filmowych archiwów. Mówiąc krótko, zdecydowaliśmy się na napisanie tej książki, ponieważ we wcześniejszych publikacjach na temat Wytwórni Filmów Oświatowych brakowało nam pewnych nazwisk, tytułów filmów, a przede wszystkim całościowego spojrzenia na działalność i dorobek tej jakże ważnej dla polskiej kultury filmowej instytucji.
Z recenzji:
Książka stanowi wyjątkowo wszechstronne i dogłębne studium z kręgu produkcyjnej historii kinematografii polskiej. Widoczna jest ogromna praca włożona zarówno w kwerendę biblioteczną, dogłębne badania w archiwach i – last but not least – wywiady pogłębione z uczestnikami opisywanych wydarzeń.
Praca ma fundamentalne znaczenie dla badań nad historią najnowszą Łodzi – na tle innych wydawnictw poświęconych jej kulturze filmowej książka ta niewątpliwie wyróżnia się akademickim sznytem oraz dociekliwością opisu. Wartość tomu nie ogranicza się jednak do wymiaru lokalnego czy regionalnego – jest szczególnie widoczna w kontekście tych wydanych w ostatnim dziesięcioleciu opracowań z zakresu historii kina polskiego, które sprawiają wrażenie nieco „warszawskocentrycznych”.
dr hab. Konrad Klejsa
Zaletą książki jest swada, z jaką ją napisano. Potoczysty, wciągający tok narracji, dobry styl, nie tylko świadczą o tym, że o zagadnieniach produkcyjnych można pisać ciekawie, ale też rodzą przekonanie, iż nad pracą unosi się swoisty nieformalny patronat polskiego pioniera badań produkcyjnych i niekwestionowanego mistrza narracji filmoznawczej – prof. Edwarda Zajička.
Autorzy wybrali chronologiczny, nie zaś tematyczny, klucz do swojej opowieści i jest to wybór trafny. Historia WFO toczy się w rytmie wydarzeń politycznych, kolejnych zwrotów, liberalizacji i „przykręcania śruby”, dobiegają na Kilińskiego 210 fale tego, co dzieje się w polityce PRL (stalinizm, odwilż, Marzec ‘68), nawet pewne modele dyrektorskiej kariery w WFO doskonale się w nie wpisują (np. w czasach gierkowskich).
dr hab. Marcin Adamczak