Niebyła
utopia. Filmowa fantastyka naukowa w Niemieckiej Republice Demokratycznej
Autor: Maciej Peplinski
Seria: Niemcy – Media – Kultura
Liczba
stron: 631
ISBN: 978-83-66810-44-0
Wydawca: Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego
W Niemieckiej Republice Demokratycznej doszło do powstania jednej z najbardziej kompleksowych i najsilniej zindoktrynowanych kultur popularnych byłego bloku wschodniego. Priorytetową kategorią wschodnioniemieckiego kina gatunków miały stać się upolitycznione, przepełnione dziejowym optymizmem filmy fantastycznonaukowe, nazywane przez partyjnych funkcjonariuszy filmami utopijnymi (utopische Filme). Ostatecznie jednak – na przekór aspiracjom wynikającym z sukcesu produkcji Milcząca gwiazda Kurta Maetziga z 1960 roku – wyzwania związane z systematyczną pracą nad nurtem przerosły możliwości enerdowskiej kinematografii. Przedstawiony w książce obraz gatunku jest wizerunkiem fenomenu po części niebyłego – zjawiska, które okazało się kulturowo niejednolite oraz w dużej mierze niezgodne z pierwotnymi założeniami decydentów reżimu.
Rok wydania: 2024
Film
jako przestrzeń transkulturowa. Współczesny przypadek niemiecki
Autorka: Ewa Fiuk
Seria: Niemcy – Media – Kultura
Liczba
stron: 560
ISBN: 978-83-66810-40-2 / 978-83-66519-85-5
Wydawca: Wydawnictwo Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego / Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk
Rok wydania: 2024
Monografia jest próbą kompleksowego ujęcia współczesnej niemieckiej twórczości filmowej ze szczególnym uwzględnieniem jej wymiaru transkulturowego. Chodzi przy tym o zjawiska i produkcje powstałe w okresie od zjednoczenia Niemiec w roku 1990 do początku lat 20. XXI wieku. Film – jako medium, tekst kultury, ale także obszar i rezultat działania określonych stosunków społeczno-politycznych – zajmuje tu miejsce centralne, nie stanowi jednak wyłącznej płaszczyzny analizy. Warunki życia w kraju imigracyjnym, postmigracyjny charakter społeczeństwa niemieckiego oraz transkulturowe i transnarodowe przepływy między współtworzącymi je osobami w oczywisty sposób kształtują rodzaj, strukturę i kierunek rozwoju tamtejszej produkcji filmowej. Wszystkie te aspekty okazują się istotną częścią refleksji zawartej w książce, w rezultacie zaś czynią z niej publikację o charakterze nie tylko filmoznawczym, lecz także niemcoznawczym.
Niestały
ląd. „Miejsca przechodnie” w filmach fabularnych polskich i
niemieckich 1945-1989
Autorka: Ilona Copik
Seria: Niemcy – Media – Kultura
Liczba
stron: 535
ISBN: 978-83-66810-42-6
Wydawca: Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego
Rok wydania: 2024
Tematykę̨ książki stanowią̨ filmy fabularne powstałe po drugiej wojnie światowej w Polsce i obu państwach niemieckich, w których zostały uobecnione utracone i zasiedlane na nowo krajobrazy, a do głosu doszły wątki i motywy związane z przymusową migracją ze wschodu na zachód. Cezury czasowe 1945–1989 symbolicznie wyznaczają̨ okres penetracji tematu przesiedleńczego warunkowany przez określony kontekst polityczno-ideologiczny oraz społeczno-kulturowy. Chodzi zatem, z jednej strony, o konkretne lokalizacje geograficzne terytoriów określanych jako „pojałtańskie” (Prusy Wschodnie i Zachodnie, Pomorze Zachodnie, Śląsk, Brandenburgia Wschodnia); z drugiej, o powojenną kondycję warunkowaną przerwaną ciągłością̨ historyczną i kulturową oraz procesami nadawania nowych znaczeń́.
Pamięć
o narodowym socjalizmie w filmie austriackim (1945-2020). Antologia tekstów
Redakcja naukowa: Jakub Gortat
Seria: Niemcy – Media – Kultura
Liczba
stron: 526
ISBN: 978-83-66810-24-2
Wydawca: Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego
Rok
wydania: 2023
Książka stanowi antologię 17 tekstów powstałych od lat 90. XX wieku do czasów współczesnych, niemiecko- i anglojęzycznych opracowań, których przedmiotem jest prezentacja narodowego socjalizmu w powojennym filmie austriackim począwszy od 2. połowy lat 40. aż do czasów współczesnych. Przyjęcie tak szerokiego zakresu czasowego umożliwia prześledzenie ewolucji pamięci o nazizmie w filmie – od marginalizowania i relatywizacji nazistowskiej przeszłości w filmach drugiej połowy lat 40., przez uniwersalizację doświadczeń totalitaryzmu i wojny w latach 50., stopniową dekonstrukcję mitów odnoszących się do najnowszej historii w latach 60. i 70., aż do krytycznego rozliczenia z nazistowską przeszłością, a nawet powojenną polityką pamięci w filmach produkowanych od lat 80. aż do czasów współczesnych.
Bauhausowcy
i neoplastycy o filmie i kinie. Artykuły – dokumenty – scenariusze 1921-1936
Redakcja naukowa: Andrzej Gwóźdź
Seria: Niemcy – Media – Kultura
Liczba
stron: 304
ISBN: 978-83-66810-20-4
Wydawca: Centrum Studiów Niemieckich i Europejskich im. Willy’ego Brandta Uniwersytetu Wrocławskiego
Rok wydania: 2023
Antologia niniejsza gromadzi reprezentatywny wybór artykułów oraz dokumentów poświęconych zagadnieniom filmu i kina oraz scenariuszy powstałych w okresie 1921–1936 w kręgu myśli estetycznej Bauhausu oraz holenderskiej grupy De Stijl. Wypowiadają się tu zarówno autorzy, którzy o filmie i kinie pisali sporadycznie (na przykład neoplastycysta Theo van Doesburg), teoretycy, dla których praktyka filmowa stanowiła istotny punkt odniesienia (László Moholy-Nagy, Hans Richter), jak i twórcy gier świetlnych rozwijanych w ramach awangardowych praktyk „czystego kształtowania” równolegle z eksperymentami filmowymi innych artystów (Kurt Schwerdtfeger, Ludwig Hirschfeld-Mack, Werner Gräff).
