Tym razem nie mogliśmy wręczyć naszych Nagród za najlepszą książkę podczas Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni. Uniemożliwiła to pandemia, podobnie jak wiele innych przedsięwzięć. Zależało nam jednak, aby osobiście przekazać Nagrody tegorocznym laureatkom. W obecnej sytuacji zorganizowanie choćby kameralnego spotkania nie było łatwe, ale w końcu się udało.
30 października Barbara Giza, reprezentująca Zarząd PTBFM, i Adam Wyżyński z Filmoteki Narodowej – Instytutu Audiowizualnego spotkali się w Warszawie z Justyną Jaworską i wręczyli jej Nagrodę za Najlepszą Książkę 2019 roku: „Piękne widoki, panowie, stąd macie”: o kinie polskiego sockonsumpcjonizmu, wydaną przez Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych „Universitas”.
Przypomnijmy, że w uzasadnieniu nagrody Jury podkreśliło, iż jest to przykład książki oryginalnej zarówno pod względem doboru tematu i materiału filmowego, jak i narzędzi analitycznych, wykorzystujących między innymi badania nad kulturą masową i kapitalizmem. Założeniem Autorki książki było odczytanie polskiego kina obyczajowego pierwszej połowy lat siedemdziesiątych przez pryzmat socjokonsumpcjonizmu, będącego pomysłem na implementowany eksperymentalnie przez rząd Edwarda Gierka, model socjalizmu otwartego na Zachód, rosnące przyzwolenie na konsumpcję przy silnej propaństwowej propagandzie. Jury uznało zamysł Jaworskiej za interesujący po pierwsze dlatego, że kino tego okresu nie było jak dotąd przedmiotem analiz z podobnej perspektywy, po drugie w zaproponowanym ujęciu udało się efektywnie połączyć refleksję filmoznawczą z obserwacjami socjologicznymi dotyczącymi ówczesnych postaw polskiego społeczeństwa. W efekcie Autorka zdołała wydobyć takie aspekty filmowych obrazów, które pozwalają dostrzec wątki pomijane lub marginalizowane w innych opracowaniach o twórczości z tej samej dekady: społecznego rozwarstwiania i różnicowania, rozwoju kultury popularnej i masowej, także w jej wymiarze materialnym.
Ponad miesiąc wcześniej, 22 września, Małgorzata Radkiewicz, która w tym roku przewodniczyła pracom jury, oraz Krzysztof Loska i Bogusław Skowronek z Zarządu PTBFM przekazali Nagrodę za Najlepszy Debiut Marcie Stańczyk, autorce Czasu w kinie: doświadczenia temporalnego w slow cinema, opublikowanego przez Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego.
Zdaniem członków Jury, Autorka niezwykle swobodnie porusza się po obszarze współczesnego kina, w oryginalnym stylu omawiając wybrane filmy artystyczne i autorskie o ciekawej konstrukcji czasu ekranowego. W swoich analizach wykorzystuje – często w sposób polemiczny – różnorodne konteksty i teorie (afektywne, fenomenologiczne, krytyczne), dzięki czemu udaje jej się pokazać, że kategoria czasu w kinie obejmuje nie tylko struktury diegetyczne, ale złożone doświadczenie twórczo-odbiorcze. Tekst tej dojrzałej i sprawnie napisanej książki charakteryzuje duża precyzja myślowa, jasność wywodu oraz świadomość metodologiczna. Jest to monografia wychodząca poza historyzujące ujęcia problematyki filmowej, łącząca refleksję filmoznawczą z antropologicznymi i fenomenologicznymi rozważaniami nad czasem w kinie.
Obu Autorkom jeszcze raz serdecznie gratulujemy! Zapraszamy też na zorganizowane przez Elżbietę Durys i Małgorzatę Radkiewicz Rozmowy o książkach filmoznawczych i medioznawczych, których będziemy gościć autorki i autorów nagrodzonych i nominowanych publikacji. Najbliższe spotkanie – z Justyną Jaworską – odbędzie się na platformie Zoom w czwartek, 5 listopada 2020 r., o godz. 18.00. Rozmowę poprowadzi Elżbieta Durys.
|
|
|